بيماريهاي قلبي عروقي و عوامل خطر آن موضوع مهمی است که نیازمند مطالعه بیشتر به منظور یادگیری و پیشگیری از این بیماری رایج و خطرناک می باشد.
بيماريهاي قلبي عروقي و عوامل خطر آن بالاترین و شایع ترین میزان مرگ و میر را به خود اختصاص داده اند.
بيماريهاي قلبي عروقي و عوامل خطر آن بخش دوم از مقاله ی بیماری های قلبی عروقی است.
بيماريهاي قلبي عروقي و عوامل خطر آن مبحثی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
داشتن قلب سالم براي حيات انسان يك ضرورت است، هر چند بسياري از بيمـاران قلبـي آموختهاند كه چگونه بـا داشـتن قلـب بيمـار يـك زنـدگي كامـل و مولـد داشـته باشـند. بيماريهاي قلبي عروقي به سن يا جنس خاصي اختصاص ندارد و همه افراد در هر سن و جنسي ممكن است در معرض ابتلا به اين بيماريها باشند. با اين حال، ميتوان بـا انجـام اقدامات مؤثر و به موقع، خطر ابتلاء يا عوارض حاصل از آنها را كاهش داد.
بعضي افراد به علت زمينه ارثي يا شيوه زندگي نامناسـب بيـشتر در معـرض ابـتلا بـه بیماری قلبی عروقی هستند و بنابراين، اطلاع از عوامل خطر
اين بيماريها به افراد داراي اين عوامل براي پيشگيري و كنترل بيماريهاي قلبي عروقي كمك ميكند.
بيماريهاي قلبي عروقي و عوامل خطر آن
سكته قلبي
بيماريهاي قلبي عروقي اولين علت مرگ و مير در ايران اسـت كـه براسـاس آمـار سـال۱۳۸۳ ،بيش از ۳۹ درصد كل علل مرگها را شامل ميشود. عمده اين موارد مرگ مربوط به انسداد رگهاي خون رسان به قلب يعني عروق كرونر است.
رسوب تدريجي كلسترول (يكي از انواع چربيهاي خون) و سـاير چربـيهـا و مـواد در ديواره داخلي سرخرگ (شريان )هاي بدن، باعث ايجاد پـلاكهـايي در جـدار ايـن عـروق ميشود كه منجر به تنگ، سفت و سخت شدن ديواره رگها خواهد شد. بـه ايـن حالـت، تصلب شرايين يا آترواسكلروز گفته ميشود. با گذشت زمان، افـزايش رسـوب چربـي ميتواند تنگي و باريك شدن شريانها را به دنبال داشته باشد و مانع خون رساني كافي به بافتها شود. در صورتي كه چنين اتفاقي در عروق كرونر قلب رخ دهـد، مـيتوانـد خـون رساني به عضله قلب را كم و يا حتي قطع كند. به اين حالـت كـه در آن خـون كـافي بـه عضله قلب نميرسد ايسكمي قلب ميگويند.
اين وضعيت سبب ايجاد درد قلبي (يا آنژين صدري) خواهد شد.
بيماريهاي قلبي عروقي و عوامل خطر آن
گاهي سطح پلاكهاي چربي در جدار شريان كرونر ترك ميخورد و دچار پارگي ميشـود. اين پديده باعث تجمع پلاكتها (عناصري كه وظيفه انعقـاد خـون در زمـان خـونريزي را دارند) و ايجاد لخته در اين ناحيه ميشود كه به آن ترومبوز ميگويند. ايـن لختـه سـبب تنگتـر شـدن مجـراي عـروق كرونـر و كـاهش بيـشتر خـون رسـاني بـه عـضله قلـب ميشود. با ادامه محروميت عضله قلب از اكسيژن، قلب دچار آسيب ميشود. اگر اين لخته خون به حدي بزرگ شود كه بهطور كامل مسير جريان خـون را مـسدود كنـد، بخـشي از بافت عضله قلب كه توسط آن شريان تغذيه ميشود، ميميرد. به اين وضعيت حمله قلبي
يا سكته قلبي ميگويند. (شكل ۳ )
زنده ماندن پس از بروز سكته قلبي بستگي به ميزان از بين رفـتن عـضله قلـب و نيـز تشخيص سريع و دريافت به موقع مراقبتهاي درمـاني دارد. گـسترش پـلاك بـه طـرف داخل جداره رگ و يا حركت لخته خون از ساير قسمتهاي گردش خون و قرارگـرفتن در داخل عروق كرونر نيز ميتواند باعث انسداد اين عروق شوند.
عوامل خطر در سكته قلبي
عوامل خطر، رفتارها يا وضعيتهايي هستند كه احتمال ابتلاي به يك بيمـاري را افـزايش ميدهند. عوامل خطر در سكته قلبي در دو گروه هستند: عوامل خطر ارثي يا ژنتيكي: فرد با آنها به دنيا ميآيد و قابل تغيير نيستند. با اين حال با تغيير شيوه زندگي و مراقبتهاي بهداشتي درماني ميتوان از ميزان تاثير اين عوامل كم كرد.
عوامل خطر اكتسابي: اين عوامل به نوع فعاليتها و رفتارهايي كـه در زنـدگي انتخـاب ميكنيم و انجام ميدهيم بستگي دارند و با تغيير شـيوه زنـدگي و مراقبـت پزشـكي ايـن عوامل قابل حذف يا كنترل هستند.
بيماريهاي قلبي عروقي و عوامل خطر آن
افراد در معرض عوامل خطر غيرقابل اصلاح:
- ۱ .افرادي كه داراي سابقه خانوادگي هستند (به ويژه وجود سابقه سكته قلبي در پدر يا برادر قبل از ۵۵ سالگي و يا مادر يا خواهر قبل از ۶۵ سالگي)
- ۲ .افرادي كه حداقل يكي از اعضاي درجه يك خانواده (پدر، مادر، خـواهر و بـرادر) آنها بيماري فشارخون بالا دارند.
- ۳ .افرادي كه حداقل يكي از اعضاي درجه يـك خـانواده آنهـا مبـتلا بـه بيمـاري
ديابت نوع ۲ است. - ۴ .افرادي كه حداقل يكي از اعضاي درجه يك خانواده آنها اختلالات چربي خون
شامل كلسترول و LDL بالا و HDL پايين دارند. - ۵ .سالمندان ۶۰ سال و بالاتر
- ۶ .زنان بعد از سن يائسگي
افراد در معرض عوامل خطر قابل اصلاح
- ۱ .افرادي كه دخانيات (سيگار، قليان، پيپ، چپق و…) مصرف ميكنند.
- ۲ .افرادي كه اضافه وزن و چاقي دارند.
- ۳ .افرادي كه مبتلا به فشارخون بالا و ديابت هستند.
- ۴ .مردان با HDL كمتر از ۴۰ و زنان با HDL كمتر از ۵۰ ميليگرم در دسـيليتـر
(بدون سابقه بيماري در افراد درجه يك خانواده) - ۵ .افرادي كه LDL بالا دارند.
- ۶ .افرادي كه تحت فشارهاي رواني (استرس) هستند.
- ۷ .افراد با فعاليت بدني ناكافي و تغذيه نامناسب
در صورت وجود بيش از يك عامل خطر در فرد، اثرات نامطلوب آنهـا تـشديد مـيشـود.
بنابراين با مشاهده يك يا چند مورد از اين عوامـل، مراجعـه بـه پزشـك و كنتـرل آنهـا
ضروري است تا به اين ترتيب، از بروز سكته قلبي جلوگيري شود
