جنبه ی ذهنی خود مراقبتی به این معناست که که چگونه می توانیم سلامتی ذهن خود، تعادل ذهن و انعطاف پذیری و رشد ذهنی خود را در زمان مراقبت حفظ کنیم.
جنبه ی ذهنی خود مراقبتی یکی دیگر از سلسل گفتارهای مبحث مراقبت است که امروز می خواهیم ادامه دهیم.
به یاد داشته باشید که خود مراقبتی برای یک مراقب یعنی در حالی که مشغول فعالیت مراقبت هست باید بتواند از خودش هم مواظبت و مراقبت کند، گفتیم که این موجب می شود که در فعالیت مراقبت کردن هم موفق تر بشود در عین حال که ما نمی خواهیم به قیمت آسیب دیدن خودمان مراقبت را انجام دهیم بلکه حتی می خواهیم از طریق مراقبت کردن رشد کنیم.
ما در مورد جنبه های جسمی و عاطفی خود مراقبتی صحبت کردیم، امروز می خواهیم به جنبه ی ذهنی خود مراقبتی بپردازیم.
جنبه ی ذهنی خود مراقبتی
مراقبت کردن در اکثر اوقات یک کار ساده نیست و گاهی اوقات حتی ممکن است بسیار دشوار شود چون فقط موضوع کار نیست، موضوع درگیری های عاطفی وذهنی هم است که ما با فرد مقابل با فرد مراقبت شونده و با بیماری اش و با موضوع مراقبت پیدا می کنیم.
با تعارض های زیادی روبه رو می شویم که باید آن ها را حل کنیم و این تعارض ها خیلی از اوقات باورهای ما را به چالش می کشند ممکن است دچار فراز و نشیب های امید و ناامیدی شویم و دنیای ذهنی ما تحت فشار قرار بگیرد، ممکن است که اعتقادات ما به کل برایمان زیر سوال برود خیلی از احساس هایی که ما ممکن است در زمان مراقبت داشته باشیم، احساس های منفی می توانند به نظام باوری ما حمله کنند، می توانند تعادل ذهن ما را به هم بزنند و تعارض های فکری و ذهنی ما را تشدید کنند و می توانند مانع از خوش بینی سالم و رشد فکری و بلوغ ذهنی ما شوند، ما باید راه هایی برای مراقبت از تعادل ذهن خود و حفظ ذهن خود در مسیر رشد پیدا کنیم و به ان راه ها پایبند و متعهد باشیم البته تعادل ذهن یک موضوع ایستا نیست بلکه بسیار پویاست و ما نیاز داریم این تعادل را لحظه به لحظه بازسازی و بازیابی کنیم.
اگر ما تنظیم ذهن خود را با یک شرایط خاص هماهنگ کنیم در آن صورت با تغییر شرایط ممکن است دچار استرس زیادی شویم و آن ذهنیت های قبلی ناکار آمد باشند و به راحتی تعادل ذهن ما را از دست بدهیم.
علم نورو ساینس نشان داده است که عادت ها در واقع الگوهای ارتباط بین سلول های عصبی مغز هستند که به نحوی با تکرار تثبیت و ثبت شده اند شاید به همین دلیل خلاص شدن از آن عادت های ذهنی و عادت های عملی برای ما اینقدر سخت باشد، به این دلیل که آن الگوها تمایل به تکرار شدن دارند.
جنبه ی ذهنی خود مراقبتی
اگر ما بخواهیم از یک عادت ذهنی خلاص شویم در واقع باید یک الگوهای ارتباطی جدید بین سلول های مغزی خود تعریف شود و بعد ثبت شود.
بسیاری از کارهای روزمره ای که ما انجام می دهیم به صورت عادتی انجام می دهیم کارهایی هستند که برای زندگی خود و تداوم حیات خود طراحی شده اند مثل رسیدگی به نظافت خود، مسواک زدن، غذا خوردن و … به همین شکل ما یک مجموعه عادات روزمره ی فکری و ذهنی هم داریم مثلا نحوه ی مسیریابی برای رفتن به سفر کار یا نوع ارتباطی که با همکاران خود داریم، ذهنیتی که در ارتباط با دوستان خود داریم.
این ها ممکن است به صورت یک عادات روزمره در بیاید، شاید برخی از آن ها غیر مفید باشند اما در اصل عادات غیر مفید عاداتی هستند که برای ما محدودیت ایجاد می کنند و به نحوی اجباری اجرا می شوند مانند سیگار کشیدن. برخی از کارهای روزمره را هم ما به صورت آیین انجام می دهیم مانند آیین های عبادی که به جا می آوریم یا مثلا آیین سلام و علیک کردن و احوال پرسی کردن یا خوش آمد گویی و آیین هایی نظیر اینها که در واقع آیین ها بخشی از فرهنگ ما را تشکیل می دهند.
ما نیاز داریم که همه ی اینها را به سوی تعادل و به سوی سلامتی حرکت دهیم اما کلید این حرکت دادن ذهن و عملیات ذهنی ما به سوی تعادل و سلامتی درک موضوع ذهن آگاهی یا mindfulness و نیز ذهن نا آگاهی است در زمانی که ما یک کار عادتی اجباری را انجام می دهیم در واقع نسبت به آن ذهن نا آگاه هستیم یعنی حضور ذهن نداریم نسبت به انجام آن کار به همین دلیل هم مثلا با اینکه می دانیم مصرف سیگار مضر است اما به صورتی اجباری سیگار می کشیم.
جنبه ی ذهنی خود مراقبتی
شرط غلبه بر عادت های اجباری این است که نسبت به ان عمل ذهن اگاه شویم یعنی mindful شویم در آن زمان می تواند از حالت اجباری خارج شود و به اختیار ما در بیاید.
امروزه در مورد تمرینات mindfulness بسیار در دنیا صحبت می شود ما هم در این وب سایت تعدادی از تمرینات mindfulness را برای شما خواهیم گذاشت.
در زمان مراقبت استرس های زیادی را ممکن است تجربه کنیم که لازم است بلد باشیم خودمان را آرام هم بکنیم و این کار را با آموختن ریلکسیشن ( Relaxation ) یا آرامش انجام می دهیم.
این Relaxation یا آرامش هم در سطح جسمی و هم در سطح ذهنی می تواند ما را به یک وضعیت آرام هدایت کند همچنین اثبات شده است که تمریناتی مانند یوگا، تای چی و چی کونگ می توانند به حفظ تعادل ذهنی کمک کنند ورزش های هوازی هم به تعادل و آرامش ذهن کمک می کنند همچنین نقش هنر، خصوصا موسیقی را نمی شود نادیده گرفت، هنر یکی از ابزارهای مهم رای بهبودی وضعیت ذهنی است خصوصا اگر که به خوبی و هدفمند از ان استفاده شود.
جنبه ی ذهنی خود مراقبتی
مطالعه کردن چیزی است که نباید فراموش کنیم منظور فقط مطالعه کردن در مورد موضوعات علمی نیست بلکه مطالعه کردن ادبیات، خواندن یک شعر و نیز ابراز خلاقیت در همه ی این حوزه ها می تواند ذهن را به یک وضعیت تعادل برساند و در مقابل استرس ها تقویتش کند و مهم ترین مقدمه برای اینکه بتوانیم مدیریت ذهن خود را دوباره به دست بیاوریم این است که حتما فضای خاص روزانه را به مدت معین برای کار روی ذهن خود و بازسازی و رساندنه ذهنمان به تعادل و آرام کردن ذهن خود در نظر داشته باشیم و متعهد شویم که این فضا و زمان روزانه را برای خودمان حفظ کنیم.در گفتار بعدی به ادامه ی این مبحث خواهیم پرداخت.
جنبه ی ذهنی خود مراقبتی
