سرطان لوسمی یا خون به معنی ایجاد اختلال در تولید و عملکرد سلول های خونی است که علائمی از جمله جوش های قرمز، درد مفصل، سر درد، احساس خستگی و کبود شدن پوست می باشد.
سرطان لوسمی از سرطان های حساس به شیمی درمانی است.
سرطان خون یا لوسمی ( لوکمی) ریشه در زبان لاتین به معنای خون سفید دارد در بیماری سرطان خون، مغز استخوان مقدار بسیار زیادی از سلول های سفید خون غیرعادی تولید می کند.
این سلول ها با سلول های خون نرمال و عادی متفاوت هستند و درست عمل نمی کنند درنتیجه، تولید سلول های سفید خون طبیعی را متوقف کرده و توانایی فرد را در مقابله با بیماری ها از بین می برند. سلولهای لوکمی همچنین بر تولید سایر انواع سلولهای خونی که توسط مغز استخوان ساخته می شود از جمله گلبول های قرمز خون که اکسیژن را به بافت های بدن می رسانند، و همچنین پلاکت های خونی که از لخته شدن خون جلوگیری می کنند، نیز فشار می آورد.
سرطان لوسمی
سرطان خون یکی از چهار سرطان شایع کودکان است.
انواع سرطان خون
سرطان خون براساس طیف، شدت و سرعت پیشرفت روند بیماری به دو دسته حاد و مزمن تعریف می شود لوسمی حاد، رشد سریع همراه با تعداد زیادی گلبول های سفید نارس است و مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار کوتاه است لوسمی مزمن، رشد آهسته همراه با تعداد بیشتری سلول های های سرطانی بالغ است و مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن طولانی تری است.
لوسمی نیز با توجه به نوع سلول های های موجود در بافت مغز استخوان که دچار سرطان شده است تعریف می شود و اشکال مختلفی از این نوع سرطان وجود دارد که هر کدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند.
خون و انواع سلوس های خونی
خون از مایع لزجی به نام پلاسما و سلول های های شناور آن که توسط مغز استخوان تولید می شود تشکیل شده است.
مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانه ا یافت می شود این ماده حاوی سلول های های است که سلولهای های مادر یا سلول پایه نامیده می شود و وظیفه آنها تولید سلول های های خونی است.
سرطان لوسمی
سه نوع یاخته خونی وجود دارد
گلبول های سفید که مسئولیت دفاع از بدن رادر مقابل عوامل خارجی عهده دار هستند گلبول های قرمز خون که اکسیژن را به بافت ها حمل کرده و فرآورده های زائد را از اندام ها و بافت ها جمع آوری می کنند.
پلاکت ها که وظیفه انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند
علائم هشدار دهنده سرطان خون
- تورم و خونریزی لثه ها و خونریزی مکرر بینی
- تظاهر لکه های قرمز دانه اناری زیرجلدی پوست
- ضعف و لاغری و احساس خستگی مفرط
- احساس سیری و بی اشنهایی وخواب آلودگی
- دردهای استخوان و مفاصل
- تب و لرز و نشانه های شبیه سرماخوردگی
- تنگی نفس در اثر فعالیت
- لخته یا منعقد نشدن خون در پی ایجاد زخم یا بریدگی
- عفونت های مکرر و عود آنها
- تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی، طحال و کبد و کم خونی
-
سرطان لوسمی
علاوه بر نشانه های فوق ممکن است عوارضی در بیمار ظاهر شود که به اجتماع یاخته ها و سرایت سرطان به اندام های دیگر بدن مربوط باشد در چنین مواردی بیمار از سردرد، حالت تهوع و استفراغ، کاهش سطح هوشیاری، تشنج، عدم حفظ تعادل، تورم در ناحیه گردن و صورت شکایت می کند.
علل زمینه ساز سرطان خون
بیماری سرطان خون توسط متغیرهای ناشناخته و مستقل متعددی موجب تغییرات سلول ها شده و منجر به تداخل در سیستم تکثیر سلول های مغز استخوان میشود. عامل مستعد و پیشتاز در تظاهر سرطان خون مانند هر سرطان دیگری به هم خوردن نظم تقسیم سلولی است.
تحقیقات روند بدخیمی بیماری سرطان خون را به این عوامل ارتباط می دهند:
- جنس- لوسمی در مردان بیشتر تظاهر می کند.
- سابقه قبلی ابتلا به برخی از بیماری های خونی و یا سابقه قبلی ابتلا به سرطان
- عوامل ژنتیکی و استعداد میزبان: عوامل ژنتیکی از جمله نقایصی در کروموزوم ها و انتقال ژن معیوب تشعشع- افرادی که در معرض تابش تشعشعات هسته ای و سرطان زا قرار گرفته اند.
- اعتیاد به دخانیات
- آلاینده های موجود در هوای محیط زیست و محل کار ( مواد یونیزه ، مواد صنعتی و شیمیایی سمی مانند بنزین ومشتقات آن(نارسایی مکانیسم ایمنی طبیعی بدن)
- سن- در میان بزرگسالان: استعداد ابتلا به لوسمی با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد. افراد بالای ۵۵ سال باید بیشتر مراقب علائم هشدار دهنده این بیماری باشند.
راه های تشخیص سرطان خون معاینات فیزیکی:
- شناسایی نشانه های فیزیکی و جسمی سرطان مثل رنگ پریدگی ناشی از کم خونی، و ورم غده های لنفاوی، کبد یا طحال
- آزمایش خون: شمارش تعداد گلوبول های سفید یا پلاکت های خون
- نمونه گیری از مغزاستخوان
- عکس برداری و سونوگرافی
سرطان لوسمی
درمان
به علت بکارگیری داروهای ضدسرطان جدید بقای بیماران سرطان خونی در چند سال گذشته افزایش داشته است. این داروها منجر به فروکش کردن نشانه ها می شود و جریان درمان بیماری بدتر نمی شود و حتی بیماران تا اندازهای درمان می شوند.
درمان لوسمی بستگی به نوع لوسمی، وضعیت بیماری در شروع درمان، سن، سلامت عمومی و چگونگی واکنش بیمار به نوع درمان دارد. برای درمان سرطان خون از روش های زیر استفاده می شود:
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
- پیوند مغز استخوان و پیوند سلولهای بنیادی
