اختلالات شخصیت عبارتند از مجموعه اختلال های روان شناختی که ویژگی اصلی آنها رفتارهای خشک و غیر قابل انعطاف است.
اختلالات شخصیت به اشخاص آسیب می رساند، چون مانع سازگاری آن ها با الزام های زندگی روزانه می شود و روابط آنها را با دیگران مختل می سازد.
شخصیت، بیانگر آن دسته از ویژگیهای فردی است که شامل الگوهای ثابت فکری، عاطفی و رفتاری است . این تعریف بیانگر آن دسته از ویژگی های فردی با ثبات چه در زمینه ی فکری، رفتاری یا عاطفی است.
اختلالات شخصیت
اختلال یا نابه هنجاری بر اساس چهار خصیصه تعریف شده است که عبارتند از:
- پریشانی: تجربه عذاب هیجانی یا جسمانی، در زندگی متداول
- اختلال: کاهش توانایی فرد در انجام امور روز مره به طوری که نتواند کارهایش را به نحو مطلوب انجام دهد.
- به مخاطره انداختن خود و دیگران با کارهایی که انجام می دهند.
- لحاظ اجتماعی و فرهنگی غیر قابل قبول باشد.
اشخاصی که به اختلال های شخصیتی دچار هستند، صفات شخصیتی ناسازگارانه دارند و این صفت ها آن قدر ژرف و عمیق حکاکی شده اند که در برابر هرگونه تغییر و دگرگونی مقاومت می کنند.
در بیشتر مواقع این اشخاص گمان می کنند دیگران باید تغییر کنند تا با آنها مطابقت داشته باشند و نه بر عکس.
اشخاص مبتلا به اختلال های شخصیت خود و دنیا را به گونه ای تفسیر می کنند که برایشان به شدت ناراحت کننده است و یا توانایی آنها را برای زندگی عادی از بین می برد. تجربه های ناسازگاران آنها از خودشان و دنیا از کودکی و نوجوانی اغاز می شود و به تدریج و در همه جا بر زندگیشان تأثیر میگذارد. اختلال های شخص بسته به نوع اختلال شخصیت می تواند شخصیت انواع مختلف دارد و اندیشه، احساسات، و رفتارهای مورد تجرب متفاوت باشد. شخصیت می تواند سازگار و یا ناسازگار باشد و این ارتباط نزدیکی با «انعطاف پذیری» دارد. اختلال شخصیت یعنی «رفتارهای ناسازگار و انعطاف ناپذیر در برخورد با محیط و موقعیت ها»
اختلالات شخصیت
اختلال شخصیت در سه گروه طبقه بندی شده است:
بر اساس گروه A افراد عجیب و نامتعارف:
- پارانوئید
- اسکیزوئید
- اسکیزوتایپال
گروه B افراد نمایشی-احساساتی و دم دمی
- ضد اجتماعی
- اختلالات شخصیتی مرزی
- اختلال شخصیت نمایشی
- خودشیفته
گروه C افراد مضطرب و هراسان
- دوری گزین
- وابسته
- اختلال شخصیت وسواسی جبری
- سایر اختلالات شخصیت
- اختلال شخصیت افسرده
- منفعل – مهاجم
- اختلال شخصیت پارانوئید
مشخصه بیماران مبتلا به اختلال شخصیت بدگمان شکاکیت و بی اعتمادی دیرپا به همه افراد است.
مسئولیت این احساسات از نظر آنها نه به عهده خود آنها، که بر دوش دیگران است. این بیماران اغلب متخاصم، تحریک پذیر و خشمگین اند. افراد متعصب و جزم اندیش، کسانی که مدارکی دال بر تخلف دیگران از قانون جمع می کنند، افرادی که به همسر خود سوءظن دارند، و اشخاص بدعنقی که اهل دعوا و مرافعه اند، اغلب دچار اختلال شخصیت پارانوئید هستند. این تمایل در اوایل بزرگسالی شروع می شود و در زمینه های مختلفی نمایان می گردد. افراد مبتلا به این اختلال تقریبا اند که دیگران به طریقی آنها را استثمار کنند یا به آنها ضرر برسانند.
اختلالات شخصیت
اینها آدمهای گرمی نیستند ً همیشه منتظر آن توجه دارند و اگر کسی را ضعیف و بیمار بیابند، و قدرت و منزلت افراد آنها را تحت تاثیر قرار می دهد و به آن دقیقاً یا ببینند که اختلال یا نقصی در وضع و حالش وجود دارد، به وی با دیده تحقیر می نگرند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید ممکن است در موقعیت های اجتماعی، آدم هایی فعال و کارا به نظر برسند، حال آنکه اغلب دیگران را فقط می ترسانند یا افراد را به جان هم می اندازند.
- اختلال شخصیت اسکیزوئید
تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید در بیمارانی مطرح می شود که الگوی همیشگی زندگیشان انزوای اجتماعی بوده است.
آنچه در آنها بسیار مشهود است، این است که از تعامل های انسانی ناراحت می شودند.
درون گرایند و حالت عاطفی شان کند و محدود است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید را دیگران، آدمهایی نامتعارف، منزوی و تکرو می دانند. آنها به ندرت تماس چشمی را تحمل می کنند. تاریخچه زندگی این افراد نشان می دهد که به امور انفرادی عالقه دارند و در مشاغل یک نفره و غیر رقابت طلبانه ای که برای دیگران غیر قابل تحمل است، با موفقیت خود را مستقیماً به کار می پردازند افراد مبتلا به این اختلال شخصیت معمولاً هیچ وقت نمی توانند خشم ابراز کنند اما می توانند در امور فارغ از روابط انسانی، مثل ریاضیات و نجوم، سرمایه عاطفی قابل توجهی صرف کنند. همچنین ممکن است دلبستگی بسیاری به حیوانات پیدا کنند
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال حتی به نظر افراد غیر متخصص هم بسیار عجیب و غریب می آیند. تفکر جادویی، عقاید منحصر به فرد، افکار انتساب به خود، خطاهای ادراکی، و مسخ واقعیت همگی جزء زندگی هر روزه فرد اسکیزوتایپی است. در اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، تفکر و نحوه ارتباط برقرار کردن، مختل شده است. بیماران اسکیزوتایپی گرچه اختلال فکر واضحی ندارند، اما تکلمشان متمایز یا ویژه است، ممکن است معنایش را فقط خودشان بفهمند، و اغلب نیازمند تفسیر است. آنها روابط بین فردی مخدوشی دارند و ممکن است اعمال نامناسبی از آنها سر بزند. در نتیجه، آدم هایی منزوی اند و دوستی ندارند یا بسیار کم دارند.
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی
بیماران مبتلا به این اختلال دارای چهار نشانه است که عبارتند از: خودمحوری، فقدان وجدان، رفتار تکانشی و جاذب سطحی.
خود محوری به اشتغال ذهنی فرد به مسایل خود و عدم حساسیت به نیازهای دیگران مربوط می شود.
فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی به زندگی خود در دنیا یی که با تنهایی او آمیخته شده است ادامه می دهد، گویی که در مکان جدا و عایقی قرار دارد و هرگز دوست و آشنایی ندارد.
اختلالات شخصیت
این افراد اغلب فکر می کنند که با دیگران تفاوت دارند. بیماران دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی اغلب ظاهری طبیعی و حتی گرم و دوست داشتنی دارند. اما در سابقه آنها مختل بودن حوزه های بسیاری از کارکردهای زندگی شان دیده میشود. دروغگویی، فرار از مدرسه، فرار از از ابتدای خانه، دزدی، دعوا، سوء مصرف مواد، و اعمال غیر قانونی، تجاربی است که این گونه بیماران نوعاً کودکیشان داشته اند. اختلال شخصیت ضد اجتماعی نوعی اختلال شخصیت است که در آن فرد نمی تواند با موازین اجتماعی سازگار شود و در قبال رفتارهایش احساس گناه و اضطراب ندارد مشخصه این اختلال، اعمال مداوم ضد اجتماعی یا خلاف قانون است، اما این اختلال مترادف با بزهکاری نیست.
- اختلال شخصیت مرزی
بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی تقریباً همیشه به نظر می رسد که در بحران به سر می برند.
چرخش های سریع خلق در اینها شایع است: یک لحظه ممکن است نزاع طلب باشند، لحظه ی بعد افسرده و لحظه ای دیگر شاکی از این که هیچ احساسی ندارند. بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی چون احساس وابستگی و خصومت را همزمان دارند، روابط بین فردیشان آشفته و به هم ریخته است. ممکن است به کسی که احساس نزدیکی با او می کنند، وابسته شوند، و از طرف دیگر نسبت به دوستان صمیمی خود هم اگر احساس سرخوردگی پیدا کنند، خشمی بسیار زیاد ابراز می کنند.
اختلالات شخصیت
بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی نمی توانند تنهایی را تحمل کنند و برای تشفی خود حتی به نحوی دیوانه وار به جستجوی ایجاد رابطه بر می آیند، ولو این رابطه برای خودشان ارضاءکننده نباشد. آنها برای رفع تنهایی خود حتی اگر دیری هم نپاییده باشد، با غریبه ها دوست می شوند یا به بی بند و باری می افتند. آنها اغلب از احساس مزمن پوچی و بی حوصلگی و فقدان احساس هویتی یک دست (ابهام در هویت) شاکی اند، و وقتی تحت فشار قرار می گیرند، از این شکایت می کنند که أکثر اوقات علی رغم ابراز شدید حالات عاطفی دیگر بسیار افسرده اند.
