واکنش سوگواری همان طور که در گفتارهای قبلی گفته شد شامل ۷ مرحله می باشد که اولین مرحله ی آن انکار است فردی که در اولین مرحله قرار دارد نمی خواهد بپذیرد که اتفاق ناگوار برای او افتاده است.
واکنش سوگواری فقط در زمانی اتفاق نمی افتد که ما یک عزیزی را از دست می دهیم بلکه هر زمان که تغییر تکان دهنده و شدیدی در زندگی ما ایجاد می شود دچار واکنش سوگواری می شویم.
من دکتر بیژن نوذری هستم مشاور شما در وب سایت yaresevom.com
در گفتار پیشین ما کلیات واکنش سوگ و سوگواری را برای شما مورد بحث قرار دادیم و گفتیم که از نظر خانم الیزابت کوبلر راس که بزرگترین نظریه پرداز مرگ و مردن است واکنش سوگواری به ۵ مرحله تقسیم می شودف مرحله ی انکار، مرحله ی خشم، مرحله ی چانه زدن، مرحله ی افسردگی و مرحله ی پنجم مرحله ی پذیرش.
واکنش سوگواری
واکنش سوگواری شامل تغییراتی مانند بازنشستگی، یائسگی، فارغ التحصیلی، طلاق، ازدواج فرزندان و همچنین روبه رو شدن با شرایط بیماری مانند ابتلا به سرطان در خودمان یا فردی که برای ما عزیز است. هر چیزی که به شدت زندگی ما را تحت تاثیر قرار بدهد و مجبور باشیم با شرایط جدید دیگر زندگی کنیم ما را وارد واکنش سوگواری می کند.
کلیاتی را در مورد برخورد با واکنش سوگواری برای شما مطرح کردیم.
مانند موضوع همدلی و اینکه باید متوجه احساسات و حالت های فرد سوگوار باشیم در زمانی که داریم از آن مراقبت می کنیم تا فرد در این واکنش دچار آسیب های جدی نشود و بتواند به طور سالمی این واکنش را بگذراند و اگر نیاز به درمان دارویی یا غیر دارویی داشت در دسترس او قرار بگیرد.
امروز می خواهیم به جزئیات بیشتری در مورد کمک و مراقبت از یک فرد دچار سوگواری بپردازیم.
بیایید یک نگاهی به تجربیات خودمان بیندازیم آیا شما خودتان واکنش سوگواری را گذرانده اید؟ اگر گذرانده باشید حتما به یاد می آوردید که وقتی در فاز انکار هستید چه چیزهایی به شما تسکین می دهد و چه چیزهایی آرامش شما را سلب می کند مثلا اصرار دیگران به اینکه شما به رویدادی که اتفاق افتاده مدام نزدیک باقی بمانید ازارنده است در عین حال دوست دارید که دیگران حضورشان کنار شما را ادامه دهند و متوجه حالتان شوند.
واکنش سوگواری
یک جوری بیشتر ما زمانی که در آن حالت انکار هستیم خودمان هم متوجه انکار کردنمان هستیم ولی انگار نمی خواهیم باور کنیم.
مثل یک نوشیدنی بسیار تلخ که ما می خواهیم آن را ننوشیم اما مجبور هستیم که بنوشیم، می دانید که مجبوریم این نوشیدنی را بنوشیم، نوشیدنی که بی نهایت کام ما را تلخ می کند انگار داریم خودمان را آماده می کنیم، یک وقت ها مزه مزه اش می کنیم یک وقت ها یک جرعه ی کوچکی از آن می نوشیم اما بالاخره مجبوریم همه اش را دیر یا زود با سرعت کم یا زیاد سر بکشیم و دراین زمان اینکه دیگران مدام در احساس ما تداخل کنند اذیتمان می کند.
وقتی که ما داریم از یک فرد دچار واکنش سوگ مراقبت می کنیم یا می خواهیم به او کمک کنیم باید متوجه باشیم که یک چیزهایی او را آزار می دهد از نوعی تداخلات شدید احساسی باید خودداری کنیم اما باید سعی کنیم مدام حواس آن فرد را به زندگی جمع نگه داریم.
یکی از روش هایی که در این زمان استفاده می شود توجه دادن فرد به ادامه ی زندگی با کمک حیوانات و یا با کمک کودکان شیرین و نو پا است نه فقط این حیوانات یا کودکان شیرین و نو پا را در کنار فرد سوگوار قرار دهیم بلکه یک مسئولیت نسبی هم به آنها واگذار کنیم.
واکنش سوگواری
به یاد داشته باشیم که این مسئولیت دادن نباید آنقدر زیاد بشود که در آن فاز واکنش انکار فرد به صورت وسواسی به یکسری وظایف رو بیاورد و در انکار خودش بیشتر غرق شود.
بلکه باید مسئولیت نسبی داده شود تا فرد به دنیای زندگی واقعی و فضای مهرورزی نزدیک باقی بمانده ایم معطوف کردن توجه خودش در حوزه ی روانشناسی یک تکنیک است که فرد را از فضای درونی اش یک مقداری بیرون می آورد و به اینجا و اکنون منتقلش می کند. از نظر تئوری های ذهن اگاهی می توانیم بگوییم که فرد یک مقداری نسبت به شرایط فعلی اش ذهن آگاه می شود.
انکار در واقع یعنی ذهن ناآگاهی یا غیبت ذهنی و در مقابل آن ما ذهن آگاهی یا حضوز ذهنی را داریم که در برخورد با فرد دچار واکنش انکار می توانیم از آن استفاده کنیم.
اعلام آمادگی همیشگی ما برای شنیدن و همدلی کردن با فردی که دچار واکنش سوگ است در این مرحله بسیار الزامی است چون بالاخره فرد همان طور که آن مثال نوشیدنی تلخ ناگوار را زدم آغاز می کند از احساساتش صحبت کردن و از بدحالی اش با ما گفتن.
همیشه باید درب آن بیان احساس را ما باز بگذاریم و زمانی که فرد آغاز کند به بیان احساسات به این معنی است که داره نسبت به شرایطش کم کم ذهن آگاهی اش را به دست می آورد یعنی از مرحله ی انکار دارد عبور می کند همان جور که قبلاً هم گفتم مادر هیچ یک از مراحل سوگواری احساسی به فرد وارد نمی کنیم. یکی از رسوم خوبی که در یکی از فرهنگ ها وجود دارد گرفتن مشاور یا معاون سوگواری است این فرد یک آدم باتجربه است که واکنش سوگ را می شناسد و برخورد در هر مرحله را تشخیص می دهد می داند که از افرادی که در حال سوگواری هستند چه انتظاراتی را می تواند داشته باشد و در موارد ناگوار چگونه می تواند به آنها کمک کند.
واکنش سوگواری
شرکت در مراحل مختلف آیین های سوگواری به فردی که دچار انکار است این کمک را می کند تا متوجه شرایط جدید شود.
بخش های مهمی از مراسم سوگواری رایج در فرهنگ ما که در قبرستان و محل خاکسپاریی و در مراسم مذهبی و بعد در منزل اتفاق می افتند به عبور از مرحله ی انکار کمک می کنند البته به شرطی که همه ی آنها به صورتی متعادل برگزار شوند و با خلوص اتفاق بی افتند نه با تظاهر و متاسفانه به گونه ای فخر فروشی و برخی رویدادهای بی ربط.
درمورد یاری کردن به گذراندن واکنش سوگ در ادامه بیشتر صحبت خواهیم کرد.
واکنش سوگواری
