فرسودگی از یاری گری

فرسودگی از یاری گری مجموعه ای از تغییرات و ناخوشی های روانی، اجتماعی، ذهنی و حتی معنوی می باشد که ممکن است حاصل یاری گری نامناسب و غیر اصولی باشد.

فرسودگی از یاری گری معادل فرسودگی شغلی به علاوه ابتلا به استرس ثانویه است که ادامه با این مباحث بیشتر آشنا خواهید شد.

من دکتر بیژن نوذری هستم مشاور شما در وب سایت yaresevom.com

از امروز می خواهم  مبحث مهم فرسودگی از یاری گری را برای شما آغاز کنم.

من در پاسخ ها و گفتارهای بسیاری وعده دادم که در این مورد با شما سخن خواهم گفت. اما فرسودگی از یاری گری طبق تعریف چیست؟

فرسودگی از یاری گری شامل مجموعه ای از آسیب های روانی، تغییرات خلقی، تغییرات نگرشی و آسیب های اجتماعی است که ما در نتیجه ی مراقبت و یاری گری دچار آنها می شویم.

فرسودگی از یاری گری

ما یک موضوع مشابه داریم که به آن می گوییم فرسودگی شغلی.

فرسودگی شغلی شامل آسیب های ذهنی، خلقی، روانی و اجتماعی می شود که ما در نتیجه ی عوامل فرساینده ی مختلف در حوزه ی شغلی خود دچار آنها می شویم مثلا یکی از آن عوامل نبود تعادل بین زندگی شغلی و زندگی خانوادگی است.

ممکن است یکی از عوامل دیگر فرسودگی شغلی کار بیش از اندازه یا کار کمتر از اندازه باشد.

در هر صورت فرسودگی شغلی موضوعی است که در مشاغل مختلف مورد بررسی قرار می گیرد اما فعالین حوزه ی سلامت و مراقبت های بهداشتی شامل نوع خاصی از فرسودگی شغلی می شوند که همان نوع فرسودگی از یاری گری حرفه ای ها است.

در واقع فرسودگی از یاری گری ممکن است یاری گران مختلف را دچار کند ازجمله یاری گران خانگی، یاری گران غیر حرفه ای، یاری گران نیمه حرفه ای و یاری گران حرفه ای که در این دسته ها نیز به یکسان بروز نمی کند مثلا یک یاری گر خانگی به طور مداوم و مکرر با یک بیمار یا با یک فرد نیازمند مراقبت درگیر است در حالی که یک یاری گر حرفه ای ممکن است به صورتی با انواع مختلف افراد دچار آسیب درگیر باشد و مجبور باشد که به آنها یاری گری انجام دهد و این را به عنوان وظیفه ی شغلی پذیرفته باشد. نوع فرسودگی این ۲ فرد با هم یکسان نیست اگر چه در مجموع می شود آنها را تحت طبقه بندی فرسودگی از یاری گری قرار داد.

فرسودگی از یاری گری

نکته ای که در فرسودگی از یاری گری است این است که علاوه بر فرسودگی از نوع شغلی ما در اینجا یک استرس ثانویه را هم داریم.

بسیاری از مولفین راجب این صحبت می کنند که فرسودگی از یاری گری معادل فرسودگی شغلی به علاوه ابتلا به استرس ثانویه است.

استرس ثانویه استرسی است که ما در نتیجه ی کار با فردی که در نتیجه ی استرس است به طور اولیه مبتلا به آن می شویم در واقع وقتی که یک فرد دچار آسیب می آید با ما مشورت می کند یا مشکلش را به ما می گوید یا آن عزیز ما است که شاهد رنجش هستیم ما دچار نوعی استرس ثانویه می شویم که ماهیتاً با استرس اولیه متفاوت است حتی شاید از آن شدیدتر هم باشد.

مثلا ما مسئول یک بیماری هستیم که مدام دچار قرار گرفتن در معرض خطر می شود و این ما هستیم که باید همیشه هوشیاری خودمان را حفظ کنیم تا آن دچار آسیب از خطراتش نشود. این استرس ثانویه می تواند تاثیرات زیادی روی سیستم روانی، عصبی و وضعیت جسمانی ما بگذارد همان طور که در مباحث خود مراقبتی با شما مطرح کردیم و گفتارهای متعدد در این زمینه داشتیم ما باید یاد بگیریم که خودمان را چگونه از این استرس ثانویه رها کنیم و کاهش استرس برای خودمان ایجاد کنیم باید برای این موضوع استراتژی داشته باشیم، باید ساز و کار و راهکار داشته باشیم اما در کنار این قضیه باید عوامل فرسودگی که به نوعی می شود آنها را زیر طبقه بندی فرسودگی شغلی گذاشت را هم مدنظر قرار دهیم و اجازه ندهیم که آنها برما تاثیر بگذارند.

فرسودگی از یاری گری

پژوهش ها نشان داده اند که شدت استرس اولیه ی فردی که ما داریم از آن مراقبت می کنیم و همچنین مدت زمانی که ما با او در ارتباط هستیم به شدت می تواند بر فرسودگی ما تاثیر بگذارد.

بنابراین ما اگر مستعد فرسودگی از یاری گری هستیم باید حدالامکان کمک بگیریم و مدت زمان مراقبت خودمان را کاهش را بدهیم اینجاست که باید بعضی از خانواده ها که یک فرد را مسئول مثلا مادر یا پدر سالمندشان می کنند و از آن می خواهند که همیشه از آن مادر یا پدر مراقبت کند باید در این روش خودشان تجدید نظر کنند و به آن فرد مراقب این امکان را بدهند که مطابق ظرفیت های خودش زمان بندی مناسبی برای مراقبت داشته باشد.

همان طور که گفتم شدت استرس اولیه نیز بسیار موثر است.

طبیعتاً مراقبت از فردی که دچار آسیب شدید است و نیاز بیشتری به مراقبت لحظه به لحظه دارد سخت تر از مراقبت از فردی است که نیاز کمتری به مراقبت لحظه به لحظه دارد و نسبتاً حال خوبی دارد و در مورد اول استرس ثانویه ی بیشتری به ما وارد می شود.

فرسودگی از یاری گری

یک سری مطالعات روی افراد حرفه ای انجام شده در مورد موضوع فرسودگی از مراقبت و دیده شده که افرادی که با مراجعانی بیشتر کار می کنند که مشکلاتی مشابه پیشینه ی خود آنها دارند باز بیشتر دچار فرسودگی از یاری گری می شوند یعنی آن همزاد پنداری که فرد مراقب یا درمان گر یا مشاور با مراجعش ممکن است داشته باشد به دلیل پیشینه ی نسبتاً مشترک یا مشابه می تواند منجر به این شود که بیشتر آن استرس ثانویه را تجربه کند.

تشخیص فرسودگی از یاری گری اغلب برای خود فرد چندان آسان نیست تا زمانی که به مراحل پیشرفته برسد و به اصطلاح به طور عیان تغییرات ظاهر شوند.

اغلب فرسودگی از مراقبت و یاری گری به صورتی تدریجی در وجود ما مستقر می شود به طوری که اصلا متوجه نمی شویم. ممکن است در جریان مراقبت کم کم متوجه ی یک سری عصبیت هایی شویم، متوجه ی یک سری خستگی هایی شویم و به دلیل است تدریجی بودنش همان طور که همیشه می گویم مراقبین نیاز به آموزش و در کنار آموزش حتما نیاز به یک نظارت آگاهانه دارند.

در گفتار بعدی در مورد علائم فرسودگی از یاری گری و نیز در مورد نحوه ی تشخیص این علائم بیشتر با شما صحبت خواهم کرد.

فرسودگی از یاری گری