احساس دین و بدهکاری این تصور اشتباه را در افراد ایجاد می کند که با ایجاد این احساس مدیون بودن می توانند دیگران را به خودشان وابسته نگه دارند و به عنوان یک راهکار ارتباطی از آنها استفاده کنند.
احساس دین و بدهکاری داشتن بیش از اندازه هم می تواند آسیب زا باشد و این آسیب بیشتر به خود فرد وارد می شود که در ادامه ی مطلب به علت این موضوع پرداخته می شود.
من دکتر بیژن نوذری هستم مشاور شما در وب سایت yaresevom.com
امروز می خواهم باز در مورد آسیب های مراقبت با شما صحبت کنم.
در گفتار قبل برخی از عوامل ایجاد خشم پنهان در مراقبین را برای شما توضیح دادم، همچنین به نمونه هایی از آسیب هایی که در نظر گرفتن اصول برای مراقب و همچنین برای فرد مراقبت شونده ایجاد می کند با شما سخن گفتم.
احساس دین و بدهکاری
امروز می خواهم به یکی از موضوعات بسیار آسیب زا در مراقبت و همچنین در همه ی روابط انسانی اشاره کنم و آن ایجاد احساس دین( deyn ) است. بسیاری از ما تصور می کنیم که با ایجاد احساس دین و بدهکاری در دیگران آنها را وابسته و یا نزدیک به خودمان نگه می داریم حتی برخی از ما ایجاد احساس دین و احساس بدهکاری را به عنوان یک راهکار ارتباطی مورد استفاده قرار می دهیم اما اگر به زندگی خودمان نگاه کنیم متوجه می شویم که احتمالا بیشترین آسیب را در زندگی مان از افرادی خوردیم که یا به ما مدیون بودند یا به ما احساس گناه می کردند.
امیدوارم در زندگی خودتان البته اتفاق نیوفتاده باشد کافی است نگاهی به زندگی دیگران بیاندازید تا این نکته را در زندگی آنها لااقل ببینید.
با کمال تاسف بیشتر ما این موضوع مدیون کردن را از والدین خود آموختیم و احتمالاً والدینی که از این روش برای ایجاد یا تکریم روابطشان استفاده کردند خودشان متوجه اسیب زا بودن ایجاد احساس دین نبودند.
زمانی که فردی به شما احساس بدهکاری می کند یا احساس دین می کند یک مکانیزم کاملا ناخودآگاه در ذهن او فعال می شود و برای کاهش دادن احساس دینش یا احساس بدهکاریش یا اگر نسبت به آنها احساس بدهکاری باشد برای کاهش دادن احساس گناهش شما در نزد او کاهش پیدا می کنید.
احساس دین و بدهکاری
این کاملا به صورت ناخودآگاه اتفاق می افتد اما ممکن است منجر به این شود که شما اینقدر درنظر او کاهش پیدا کنید که بتواند به شما آسیب بزند یا به شما آزار برساند.
در واقع یک مکانیزم ناخودآگاهانه در ذهن ما به کار می افتد که محتوایش این است: آن آدم ارزشش را ندارد به تو بابت بدهکار بودن یا مدیون به او رنج بکشی. زمانی که شما به طور ناخودآگاهانه در ذهن یک فرد کاهش پیدا می کنید نه فقط به اهداف ارتباطیتان نمی توانید برسید بلکه ممکن است که در معرض آسیب هم قرار بگیرید.
مشکل خصوصاً زمانی خیلی شدید می شود که فرد احساس کند مدیون است و هرگز نمی تواند آن دین را پرداخت کند و در اینجا کاهش شما در نظر او به صورت ناخودآگاهانه بسیار تشدید می شود. یک نکته ی جالب در اینجا وجود دارد و آن این است که ممکن است شما آن فرد را مدیون به خودتان ندانید اما هر کدام از ما تحت تاثیر احساسات خودمان قرار می گیریم ممکن است که شما او را مدیون خودتان ندانید اما آن خودش را به شما مدیون بداند مشکل شما این است که به شکل فعالی با احساس دین آن برخورد نکردید یعنی به شکلی فعال احساس دین او را برطرف نکردید.
بنابراین حتی اگر شما آن فرد را به خودتان مدیون ندانید تحت این آسیب قرار می گیرید.
البته اینکه ما مدیون کردن را به عنوان یک روش ارتباطی اجرایی کنیم و اصلا خط مشی ما در رابطه مدیون کردن باشد دیگر از پایه رابطه را خراب می کند در حوزه ی مراقبت هم همین است ما باید همان طور که با سبک های ارتباطی دیگرمان زمانی که به مراقبت می پردازیم برخورد کنیم چون ممکناست این سبک ها در اینجا آسیب زا بشوند باید با سبک ارتباط بر مبنای ایجاد احساس دین و بدهکاری هم برخورد کنیم و متوجه باشیم که موجب خشم خواهد شد.
احساس دین و بدهکاری
خانمی را به یاد می آورم که همسرش دچار یک مجموعه ای از مشکلات مثل ورشکستگی و این مسائل شده بود و این خانم به شدت به همسرش محبت می کرد در کنار مشکلات مالی و ورشکستگی، همسر این خانم اصولا از نظر عاطفی بلوغ پایینی داشت و نمی توانست یک مهرورزی سالم را تجربه کند یعنی نمی توانست عملا به این خانم مهرورزی انجام دهد و به محبت هایش پاسخ دهد.
متاسفانه برخی از سبک های تربیتی افراد را اساساً به نحوی با معلولیت عاطفی بار می آورد یعنی افراد به سختی می توانند حرکات عاطفی انجام دهند با همسرشان، با فرزندانشان.
این آقا هم به نحوی درگیر همچین مسئله ای بود آن خانم بسیار محبت می کرد و این آقا احساس می کرد نمی تواند آن همه محبت را جبران کند بنابراین مدام احساس بدهکاری عاطفی می کرد و به تدریج به خشونت گرایی کشیده شده بود ابتدا خشونت های پنهان و ساکت به صورت تهاجم های انفعالی با انفعال های تهاجمی و بعد حتی به صورت کتک زدن این خشونت اتفاق می افتاد د ر حالی که آن آقا حدوداً ۶۵ ساله و آن خانم حدوداً ۶۰ ساله بود و در این سن اغلب ما کمتر شاهد خشونت های فیزیکی در خانواده هستیم.
احساس دین و بدهکاری
ما به این خانم توصیه کردیم پیچ ولوم محبتشان را پایین بیاورند و به اندازه ای سعی کنند محبت کنند به همسرشان که آن می تواند محبت را باز پرداخت کند و احساس بدهکاریش کاهش پیدا می کند و در عرض یک دو ماه این اسلوب جدید پاسخ داد و آرامش خوبی خداروشکر در زندگی این خانم برقرار شد.
این جاست که می گوییم در زمان محبت کردن باید ظرفیت جبران در طرف مقابل لحاظ شود یا ما باید به طور کامل از اینکه برای ما جبران شود صرف نظر کنیم و به فرد اعلام کنیم در واقع دین را به صورت فعال از روی شانه های فرد برداریم که البته در خیلی از موارد کار آسانی نیست و باید پیشاپیش با فرهنگ ارتباط بر مبنای ایجاد احساس دین و دادن احساس گناه به دیگران برخورد کنیم و آن را در خودمان حل و برطرف کنیم.
احساس دین و بدهکاری
