دمانس یا بیماری آلزایمر، آسیب شناسی بیماری آلزایمر، عوامل خطرساز در بروز این بیماری و اثرات ناشی از این بیماری موضوعاتی است که در ادامه به آنها می پردازیم.
دمانس یا بیماری آلزایمر اختلالات مغزی است که باعث از دست دادن مهارت های فکری، اجتماعی افراد می شود.
من دکتر بیژن نوذری هستم مشاور شما در وب سایت yaresevom.com
کتاب بسیار جالبی به دست من رسیده است به عنوان آشنایی با دمانس و بیماری آلزایمر این کتاب مشترکاً توسط صندوق بازنشستگی کشوری و انجمن آلزایمر ایران تهیه شده و در دسترس بازنشستگان عزیز به طور رایگان قرار می گیرد.
در صفحه ی اول کتاب این عبارت بسیار گویا به چشم می خورد. بیماری آلزایمر روند سالمندی نمی باشد.
با تشکر فراوان از انجمن آلزایمر ایران به خواندن این کتاب برای شما می پردازم.
دمانس یا بیماری آلزایمر
دمانس چیست؟
دمانس یا اختلال شناخت و حافظه به شرایطی گفته می شود که بر اثر آن طی روندی آهسته و تدریجی عملکردهای عالی مغز دچار آسیب شده و از بین می رود. معمولا اُفت حافظه نشانه ای است که سبب مراجعه ی فرد به پزشک می شود و علاوه بر آن نقایصی در چندین قلمرو شناختی مانند قدرت تفکر، تکلم، قضاوت، استدلال و ادراک دیده می شود.
بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر، شایع ترین نوع دمانس، اختلال شناخت و حافظه با شروع تدریجی و پیشرفت مداوم است که به مرور حافظه و توانایی های ذهنی دیگرمانند تفکر، استدلال و قضاوت فرد را تخت تاثیر قرار می دهد و فرد را در انجام وظایف روانه ی زندگی با مشکل مواجه می کند.
آسیب شناسی بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر موجب می شود بر روی سلول های ناحیه ی هیپوکامپ مغز، بخش حافظه در افراد مبتلا رسوبات پروتئنی به نام پلاک های آمیلوئید ایجاد گردد. این پلاک ها نه تنها مانع از ارتباط بین سلول های عصبی می شوند بلکه باعث تخریب سلول های اطراف خود نیز می گردنند علاوه بر پلاک های آمیلوئید کلافه های پیچیده ی دیگری با نام کلافه هایی به نام نوروفیبریلاری در سلول های عصبی مغز به وجود می آید. ازدیاد و رشد این ترکیب باعث از بین رفتن سلول های مغزی می شود. کاهش سطح بعضی از مواد شیمیایی این پیام ها را بین سلول های عصبی منتقل می کنند نیز باعث از بین رفتن ارتباط بین سلول ها می گردد تمام این موارد باعث کوچک شدن مغز می شوند.
دمانس یا بیماری آلزایمر
عوامل خطرساز در بروز بیماری آلزایمر
عوامل خطرساز در بروز بیماری آلزایمر به طور دقیق مشخص نشده اند اما در بررسی های صورت گرفته عوامل گوناگونی شناخته شده اند؛ سن بالاتر از ۶۵ سال، سابقه ی خانوادگی، سکته ی مغزی، سابقه ی ضربه ی شدید به سر، بیماری های عروق کرونر، فعالیت های فکری، جنس مونث، سطح تحصیلات پایین، کمبود ویتامین و اسیدفولیک، کمبود فعالیت های بدنی و ورزشی، سابقه ی افسردگی، استرس های روانی اجتماعی مانند فوت همسر و بازنشستگی، افزایش کلسترول خون، مصرف دخانیات، سموم موجود در محیط زیست و… از این علل هستند.
اثرات بیماری آلزایمر
معمولا زوند آسیب مغز در این بیماری از حافظه ی کوتاه مدت شروع می شود و سپس با درگیر شدن قسمت های مختلف مغز طیف وسیعی از علائم متفاوت ایجاد می شود که می توان آنها را در ۳ گروه کلی طقه بندی نمود.
گروه اول: اختلالات شناختی
- ضعف در حافظه و فراموش نمودن مطالب اخیر
- اختلال در زبان، بیان یا درک کلمات
- اختلال در تفکر
- بروز هزیان، آسیب در تفکر انتزاعی و…
- ناتوانی در قضاوت و استدلال
- اختلال در جهت یابی و وقوف به زمان و مکان
- اختلال در تصمیم گیری و حل مسئله
- اختلال در یادگیری مطالب جدید
- کاهش توجه و تمرکز
- اختلال در خواندن، نوشتن و محاسبه
دمانس یا بیماری آلزایمر
گروه دوم: اختلالات خلقی روانی
- آشفتگی در بی ثباتی خلق و تحریک پذیری
- ترس و اضطراب، افسردگی یا دل مُردگی
- از دست دادن لذت ها و علایق گذشته
- ضعف تدریجی عواطف
- شکاکی، سوءظن، بدبینی و بی اعتمادی
- بی خوابی و آشفتگی خواب
- خندیدن و گریستن یکباره و بی دلیل
گروه سوم: اختلالات رفتاری
- رفتار آشفته و غیر قابل پیش بینی
- بی قراری و پرسه زدن بی هدف یا بی تفاوتی و بی حرکتی
- سرگردانی و خارج شدن از منزل و گم شدن
- پرخاشگری و رفتار تهاجمی
- لجبازی و مخالفت ورزی
- وابستگی شدید به مراقب، فرد مقابل مانند سایه ی مبتلا می شود
- غروب زدگی، افزایش بی قراری در هنگام غروب
- بروز رفتارهای وسواس گونه
- تکرار یک رفتار یا بیان آن به صورت مکرر
- اختلال در رفتارهای جنسی
- تغییر تدریجی شخصیت بیمار
- مخفی و انبار نمودن وسایل و خوراکی ها
- کاهش تعادل فیزیکی و مهارت های هماهنگی میان آنها و راه رفتن، غذا خوردن، لباس پوشیدن، استحمام
- بروز رفتارهای ناپسند
درباره ی بیماری الزایمر چه می دانید؟ آیا این نشانه های بیماری آلزایمر است؟
بیماری آلزایمر شایع ترین نوع بیماری دمانس، اختلال شناخت و حافظه است. علائم آن شامل از دست رفتن حافظه، قضاوت و استدلال و تغییراتی در حالات و رفتار می باشد، از آن جا که بیماری آلزایمر شروعی تدریجی و خاموش دارد ممکن است مدت طولانی توجه نکرده است و به اشتباه تصور شود این تغییرات روند طبیعی پیری است. عدم توجه به این علائم تشخیص بیماری را به تعویق می اندازد.
دمانس یا بیماری آلزایمر
۱۰ علامت هشدار دهنده:
-
اختلال حافظه:
اختلال حافظه در حدی که در انجام فعالیت های روزانه مشکلی ایجاد نماید. افراد معمولی ممکن است یک قرار ملاقات، اسم همکار یا شماره تلفن دوستی را فراموش کنند و به خاطر آورند اما فرد مبتلا به بیماری آلزایمر اغلب مسائل به ویژه مسایلی را که اخیراً اتفاق افتاده است فراموش می نماید و هرگز هم به خاطر نمی آورد.
- دشواری در انجام کارهای عادی:
فرد پرمشغله ممکن است گاهی حواسش پرت شود مثلا هویجی را که برای استفاده در کنار غذای اصلی پخته است بر روی اجاق گاز جای گذارده تا پایان صرف غذا هم به خاطر نیاورد اما فرد مبتلا به بیماری آلزایمر به تدریج توانایی پخت غذا به شیوه ی سسابق را از دست می دهد و گاهی نیز فراموش می نماید که غذا خورده است.
-
ضعف بیان:
برای همه ی افراد پیش می آید در پیدا کردن لغات مناسب دچار مشکل شوند ولی فرد مبتلا به بیماری آلزایمر گاهی کلمات ساده را از بین می برد و لغات نامناسب را جایگزین می کند در نتیجه جملات او نامفهوم می شوند، اشتباهات دستوری و نا مفهومی توانایی دنبال کردن یک موضوع دیگر نشانه ها است.
-
گم کردن زمان و مکان:
به طور طبیعی گاهی اوقات ممکن است افراد روزهای هفته، تاریخ روز یا مقصدشان را فراموش کنند ولی دوباره با تمرکز آنه ها را به یاد بیاورند. فرد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است در خیابان راه خود را گم کند و نداند که چگونه به آن جا رفته است و یا نتواند از آن جا راه خانه ی خود را پیدا کند.
-
ضعف یا کاهش قضاوت:
ممکن است فردی با یک بیماری عفونی مراجعه به پزشک را به تعویق بی اندازد ولی بالاخره این کار را انجام می دهد اما فرد مبتلا به بیماری آلزایمر نه مشکلاتش را درک می کند و نه مراجعه به پزشک را ضروری می داند همچنین اختلال در تصمیم گیری های ساده مانند پوشیدن لباس مناسب فصل از دیگرا علائم هشدار دهنده است.
-
مشکلات در تفکر ذهنی:
گاه و بی گاه ممکن است افراد در رسیدگی به حساب های مالی دچار مشکل شوند اما فرد مبتلا به بیماری آلزایمر به تدریج ارقام را فراموش می کند و نمی داند با آنها چه کار کند.
دمانس یا بیماری آلزایمر
-
جابه جا گذاشتن اجسام:
هر کسی ممکن است که موقتاً کلید یا کیف پولش را سرجایش نگذارد ولی فرد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است اجسام را در جاهای نامربوط بگذارد، مثلا گذاشتن اتو در فریزر تا ساعت مچی در قندان
-
تغییرات در حالات و رفتار:
همه ممکن است گاهی غمگین یا بدخُلق باشند اما در فرد مبتلا به بیماری آلزایمر خود بیمار می تواند بدون هیچ دلیلی سریعاً تغییر کند مثلا از حالت آرامش به اشک و خشم برسد.
-
تغییرات در شخصیت:
به صورت طبیعی ممکن است شخصیت افراد با افزایش سن کمی تغییر نماید ولی تغییر شخصیت در فرد مبتلا به بیماری آلزایمر می تواند شدیدتر باشد؛ این تغییرات شامل سردرگمی، منزوی شدن، بی تفاوتی یا بروز رفتارهای نامناسب است.
-
از دست دادن انگیزه:
به طور طبیعی افراد گاهی از کار در منزل، فعالیت های شغلی یا وظایف اجتماعی خسته می شوند ولی در نهایت و پس از کمی استراحت دوباره انگیزه های خود را باز می یابند اما فرد مبتلا بیماری آلزایمر ممکن است نسبت به وقایع و رویدادهای محیطی زندگی و خانواده اش کاملاً بی تفاوت به نظر آید.
دمانس
