بلوغ زودرس
بلوغ زودرس چیست
بلوغ زودرس در دخترانی که قبل از سن ۷ سالگی و پسرانی که قبل از سن ۹ سالگی نشانه‌های مهم بلوغ در آنها دیده شود، تشخیص داده می‌شود.
پزشکان بلوغ زودرس را زمانی تشخیص می‌دهند که به دلایلی نامعلوم، این روند طبیعی زودتر آغاز شود و با رشد استخوان و جهش رشدی همراه باشد.
تقریبا ۱کودک از میان ۵ هزار کودک به این اختلال دچار می‌شود.
انواع بلوغ زودرس
- مرکزی
- محیطی
بلوغ زودرس مرکزی شایع‌تر از محیطی است.
غده‌ی هیپوفیز هورمونی به نام گونادوتروپین تولید می‌کند.
این هورمون باعث تحریک بیضه‌ها و تخمدان‌ها می‌شود تا هورمون‌های دیگر یعنی تستوسترون یا استروژن تولید شود.
اینها هورمون‌های جنسی هستند که باعث تغییرات جنسی در دوران بلوغ می‌شوند.
هورمون‌های استروژن و تستوسترون باعث بروز علائم بلوغ می‌شوند، اما مغز و غده‌ی هیپوفیز درگیر نمی‌شوند.
بلوغ زودرس محیطی معمولا در اثر اختلالاتی در تخمدان‌ها، بیضه‌ها، غدد آدرنال یا غده‌ی تیروئید بسیار کم‌کار ایجاد می‌شود.
علائم بلوغ زود رس
علائم بلوغ طبیعی و زودرس تقریبا مشابه است، فقط «زمان وقوع » تعین‌کننده‌ی طبیعی یا زودرس بودن آن است.
جهش رشد یکی دیگر از علائم آن هم در پسران و هم در دختران است.
در دختران:
- بزرگ شدن سینه
- عادت ماهانه
بلوغ زودرس دختران
در پسران:
- رشد بیضه‌ها، آلت تناسلی و کیسه‌ی بیضه
- بم شدن صدا
علل بلوغ زود رس مرکزی
- تومورها و انباشتگی غیرطبیعی سلول‌های گوشتی که اغلب خوش‌خیم هستند؛
- آسیب مغزی که می‌تواند ناشی از جراحی یا ضربه به سر باشد که سبب می‌شود توازن هورمون‌ها به‌هم بریزد؛
- التهاب مغز که گاهی اوقات از عفونت ناشی می‌شود.
پیشگیری از بلوغ زود رس
راه‌حل پیشگیری به تغذیه و توجه به رشد مناسب فرد بستگی دارد.
والدین باید از چاقی مفرط فرزندان‌شان پیشگیری كنند و به هیچ‌وجه مرغ و تخم‌مرغ ماشینی و فراورده‌های هورمونی را به‌خصوص به دختران خود ندهند.
آمپول‌های تزریقی برای جلوگیری از بلوغ زودرس نیز بسیار مضر هستند، چون محور تخمدان به هیپوفیز را مختل می‌کند و تاثیر منفی در رشد واژن و رحم دارد.
درمان بلوغ زود رس
برای درمان ابتدا باید بررسی کنیم به چه علتی فرد دچار آن شده است.
با توجه به این که در بسیاری از مواقع در دختران علت پیدا نمی شود، داروهایی تجویز می کنیم که جلوی تغییرات هورمونی ایجادشده را می گیرد اما این داروها به طور موقت تجویز می شوند.
با مصرف داروها تا سن نرمال بلوغ ، بلوغ زودرس متوقف می شود و هنگامی که دارو قطع شود، تغییرات هورمونی دوران بلوغ به مرور برمی گردد.
بنابراین لازم است گاهی چند سال داروها تجویز شوند.
معمولاً داروها به صورت تزریقی است و ماهانه یا سه ماه یک بار تزریق می شود .
نکاتی که باید والدین به‌یاد داشته باشند
- نگران شدن درباره‌ی این موضوع کافی نیست! شما به‌عنوان پدر و مادر باید علائم را جدی بگیرید. این علائم باید توسط متخصص غدد کودکان مورد بررسی قرار بگیرند.
- کودکان و والدین نباید به آن به چشم یک بیماری ترسناک نگاه کنند.
- بسیاری از کودکانی که این علائم را دارند، هم از لحاظ پزشکی، هم از لحاظ روانی و هم از لحاظ اجتماعی سالم هستند و مشکلی ندارند.
پیامدهای بلوغ زود رس
- کوتاهی قد
- مشکلات رفتاری
- فعالیت‌های جنسی در سنین پایین‌تر
- استرس
