عقده حقارت
عقده حقارت
کسانی که عقده حقارت دارند برای خودشان ارزشی قائل نیستند، فکر می‌کنند که همیشه دشمن های فرضی در فکر دسیسه نشسته‌اند
تا آنها را از هر جایی که هستند پایین بکشند.
یکی از عوامل اساسی انحرافات روان و شخصیت انسان، «عقده حقارت» یا خود کم بینی است
عقده حقارت به حالت سرکوفتگی و افسردگی همراه با کینه توزی که به سبب ناکامی و تحمل رنج و خفت و حقارت پدید می آید
تعریف شده است. «احساس حقارت» داشتن، همان طور که از کلمه دومش بر می‌آید
یعنی اینکه یک نفر حس کند در برابر دیگران کوچک است و خودش را دست کم بگیرد.
البته همان‌طور که از کلمه اولش هم بر می آید، نشان از این دارد که این «خودکم بینی» چندان ربطی به واقعیت ندارد
و بیشتر باور و حس یک آدم است نسبت به خودش.
«عقده حقارت» دارای ماهیت فطری نبوده و اختصاص به طبقه یا قشر معینی ندارد
بلکه عارضه ای است که علل پیدایش آن را باید در تربیت و پرورش اولیه فرد و روابط و مناسبات متقابل
او با محیط در دوران کودکی تا بلوغ جست وجو کرد.
مثل تبعیض، نازپروردگی، عدم ارزش گذاری های خانواده برای شخص، عدم مسئولیت دادن و… از علل دیگر می توان این گزینه ها را نام برد.
بی احترامی به دیگران
آدم هایی که برای خودشان احترام قائل نیستند، به دیگران هم احترام نمی گذارند، آنها فکر می کنند
چون خودشان، خودشان را قبول ندارند، پس نباید کس دیگری را هم قبول داشت.
آنها کوچک ترین مشکل دیگران را چنان به رخ شان می کشند که آنها تحقیر شوند.
دهن بینی
همان قدر که آدم های دارای عزت نفس خودمختار هستند، برعکس
آدم های خودکم بین با کوچک ترین توصیه دیگران، مسیر زندگی‌شان را عوض می کنند.
کافی است که به این آدم‌ها بگویی لباس شان زشت است، دیگر عمراً فردا آن لباس را تنشان ببینید.
اگر دقت کنید، می بینید که احساس حقارت، یا خودش را با انتقاد ناپذیری شدید نشان می دهد یا انتقاد پذیری شدید!
انزوا
کسانی که احساس حقارت دارند، فکرمی کنند دیگران هم مثل خودشان، آنها را غیرجذاب، خسته‌کننده می دانند.
به همین خاطر سعی می کنند تا جایی که میشود، توی چشم نباشند و با کسی دهان به دهان نشوند تا ضعف خیالی شان مشخص نشود.
رقابت گریزی آدم های خود کم بین با اینکه دلشان می خواهد همیشه برنده شوند، سعی می کنند
تا جایی که می توانند وارد هیچ رقابتی نشوند. آنها خودشان فکر می کنند که بازنده خواهند بود
و بازندگی هم یک فاجعه دیگر است!باید خودتان دست به کار شوید
اگر بخواهم در یک کلمه راه حل به شما معرفی کنم، باید بگویم شما باید خودتان را باور کنید.
در تمام شرایط باید خودتان باشید. خودِ خودتان.
انتقادناپذیری
یکی از علت هایی که آدم ها انتقاد پذیر نیستند، همین است که آنها هر نوع انتقاد سازنده یا ناسازنده ای را دشمنی تلقی می کنند.
خودکم بین ها دوست ندارند کسی ناتوانی های آنها را گوشزد کند.
بنابراین برای آن که بتوان با «عقده حقارت»، به سازشی منطقی رسید یا آن را از وجود خویش دور ساخت، لازم است
درباره آن شناسایی کافی پیدا کرد.
وقتی انسان در گزینش هدف های زندگی خود، اندیشه‌های خام و بی حاصل می پرورد یا سعی می کند با محال درآویزد
و یا تنها تمایلات و منافع شخصی را وجهه همت و کوشش خویش قرارمی دهد، مفهومش این است
که راه گریز خود را در شکست و نومیدی می‌جوید؛ تا حالا شده که خودتان برای تشویق خودتان هدیه بخرید
شده که نظر دیگران را درباره موقعیت تان در نظر نگیرید و شده که برای موفقیت‌های کوچک و بزرگ خودتان، جایزه بخرید؟
یکی از راه هایی که می‌تواند به شما کمک کند تا از پس احساس حقارت تان بر بیایید
این است که راه هایی برای تشویق خود پیدا کنید. باور کنید خیلی لذت بخش است
که آدم بعد از موفقیت در یک آزمون زندگی، اولین شیرینی موفقیتش را خودش بخورد و بعد آن را به دیگران تعارف کند.
تا حالا مزه این شیرینی را چشیده اید؟ باید خودتان دست به کار شوید
اگر بخواهم در یک کلمه راه حل به شما معرفی کنم، باید بگویم شما باید خودتان را باور کنید. در تمام شرایط باید خودتان باشید.
خودِ خودتان. باید با تمام وجود، خودتان را بپذیرید. حتما می‌پرسید چگونه می‌توانم
چنین کار مهمی را انجام دهم. مکانیزم باور خود، عزت نفس است.
برای اینکه خودمان را باور کنیم باید عزت نفس را در درون خودمان افزایش دهیم.
می توان از روش های زیر برای غلبه و دفع و رفع آنها استفاده نمود:
حذف خودبدگویی
- تغییر افکار خود با حذف بدگویی و سرزنش و منفی بافی نسبت به خود
- جلوگیری خویشتن از استفاده از عباراتی مانند:
- من می دانم که او من را نمی پذیرد.
- من زشت هستم.
- من چاقم، من لاغرم.
- من بد لباس پوش ترین فرد در این گروه هستم.
- من ناتوانم، من …
- شناخت درمانی CBT و نظریه شناختی، یک روش بسیار موثر برای این کار است.
حذف خودمقصربینی
- جهل و نادانی و بی خبری دیگران تقصیر شما نیست. نباید خودتان را به خاطر ناآگاهی دیگری سرزنش و ملامت کنید.
- وقتی که شما یک کودک یا نوجوان بودید، و کسی شما را احمق می نامید، نشانهِ بی ارزشی شما نیست.
- ارزش شما را فقط خودتان می توانید تعیین کنید. شما حق ندارید خود را بر اساس تجارب بد گذشته ملامت و سرزنش کنید.
- اگر دیگران به دلیل عقده حقارت خودشان، شما را احمق می نامیدند،شما نمی بایست حرفهای بیمارگونه آنها را باور کنید.
- هر زمان که احساس حقارت میکنید، بیماری آن افراد را بیاد بیاورید،جملات بالا را تکرار کنید
- برای کمک به این کار همچنان می توانید از شناخت درمانی و نظریه شناختی استفاده کنید.
شناخت درمانی، روشی است برای کنترل افکار خود، برای ایجاد الگوهای فکری، با شناخت درمانی می توانید احساسات خود کنترل کنید تا از دام احساسات حقارت بار بگریزید و به آنها پایان دهید.
اصلاح تصویرِ ذهنیِ خود
هر شخص خودش را همانند سایرین، یک شخص دیگر، و از بیرون می نگرد.
یعنی هر شخص از خودش یک تصویرِ ذهنیِ دارد، همانگونه که نسبت به دیگران دارد
پس هر شخص خودش را بر مبنای تصویرِ ذهنیِ ای که از خودش دارد، قضاوت میکند.
دربرخی موارد، زمانی که فردی احساس حقارت دارد، تصویرِ ذهنیِ ای که از خودش خود دارد نیز مخدوش میشود.
یعنی تصویرِ ذهنیِ اش و برداشتش از خودش مبتلا به اشتباه میگردد.
گاهی اوقات این تصویر اشتباه به طور دائمی تغییر یافته و ثبت میگردد.
این تصویر اشتباه ناشی و نتیجه تجربه احساس حقارت فرد است:
اصلاح اشتباه در تصویر ذهنی از خود، یکی از قدرتمند ترین اقداماتی است
که فرد می تواند برای مبارزه با احساس حقارت خود انجام دهد.
احساس حقارت بر اساس یک باور غلط ایجاد شده است.
مانند تفکر احمق بودن، یا زشت بودن، یا … بنابراین، اصلاح تصویرِ ذهنی از خود، قطعاً به پایان احساس حقارت خواهد انجامید.
هنگامی که خودتان را متقاعد کنید که فریب یک سری حرفهای بیمارگونه را خورده اید،
هنگامی که خودتان را متقاعد کنید که تا به حال یک باور نادرست داشته اید،
قادر خواهید بود تا از شرِ عقده حقارت خود برهید.
حذف برچسب ها
- حذف برچسب ها از خودتان، روش موثر دیگری برای خلاص شدن از عقده ی حقارت است. برچسب ها، واژه های توصیفی صفات بد هستند، مانند: احمق، خرفت، خنگ، گیج، بزدل، ساده لوح، بازنده، بدبخت و بدشانس، بیچاره، رقت انگیز، پوچ، توخالی، و … خلاصی از شر این برچسب ها، توان حرکت به جلو و غلبه بر احساس حقارت میدهد.
باورهای جدید
- کسب باورهای جدید
- کسب و نصب باورهای جدید در مورد خود، چه با استفاده از هیپنوتیزم Hypnosis و به روشهای پیشنهادی دیگر، مثل مطالعه و کسب آگاهی های بیشتر، روش بسیار قدرتمند دیگری برای مبارزه با عقده حقارت است.
این کار، به تلاش بسیاری نیاز دارد. شاید انجام آن به تنهایی برای شما ممکن نباشد. از شخصی آگاه و حرفه ای کمک بگیرید.
اعتماد به نفس
- افزایش حرمت نفس self-esteem و اعتماد به نفس self-confidence کمک زیادی میکند. اعتماد به نفس مثبت و حقارت دو قطب متضاد هم هستند. با افزایش یکی، دیگری کاهش مییابد.
- افزایش اعتماد به نفس مثبت، قطعاً به خودارزشی ، و در نتیجه غلبه بر احساس حقارت کمک خواهد کرد.
