آسیت چیست؟
آسیت یا آبآوردگی شکم یا به معنای جمع شدن مایع اضافی در شکم و ورم شکم است.
این بیماری دلایل گوناگونی میتواند داشته باشد از جمله سیروز کبدی و سرطانهای گوارشی.
این بیماری ساخت مایع در فضای بین دیواره شکم و اندام های شکم است.
آبآوردگی شکم نتیجه فشار بالا در عروق خونی کبد و سطوح پایین پروتئینی به نام آلبومین است.
پاتوفیزیولوژی آسیت
هایپرتانسیون ورید پورت و در نتیجه افزایش فشار مویرگی و انسداد جریان خون وریدی در كبد آسیبدیده، عامل موثر در ایجاد آسیت است.
نارسایی كبد در متابولیسم آلدسترون به افزایش سدیم و احتباس آب در بدن منجر میشود.
كاهش سنتز آلبومین در حركت آب از سیستم عروق به داخل فضای پریتوئن نقش دارد.
نشانهها و علائم این بیماری
- احساس سنگینی در شکم، از نشانه های دیگر این بیماری است.
- از علائم دیگر آسیت، بیاشتهایی، سوزش سردل و داشتن حالت تهوع می باشد.
- احساس پری بعد از کمی غذا خوردن می تواند از علائم این بیماری باشد.
- یبوست از دیگر نشانه های بیماری آسیت یا آب آوردن شکم است.
- یکی از نشانه های آسیت، تنگی نفس به دلیل فشار مایع درون شکم به پردهی دیافراگم است.
- جمع شدن مایع در اطراف ششها، سرفه شدید نیز از دیگر علائم آسیت هستند.
- هنگامی که آسیت در اثر سیروز یا نارسایی کبدی باشد، ممکن است در ناحیه پاها تورم و کبودی مشاهده شود.
- آسیت حاصل از سرطان ممکن است با کاهش وزن بیدلیل و نشانههای خستگی همراه باشد.
- کمر درد از علایم آن می باشد که به علت فشار زیاد به ماهیچههای کمر رخ می دهد.
علل آسیت
- انباشته شدن آب و نمک در بدن نیز ممکن است در شدت یافتن علائم این بیماری مؤثر باشد.
- آسیت گاهی به علت نارسایی احتقانی قلبی رخ می دهد.
- نارسایی کلیه/ آسیبهای کلیوی نیز از علل این بیماری می باشند.
- این بیماری به علت انسداد وریدهای باب در اثر تومور و تشکیل لختهی خون نیز رخ می دهد.
- سرطانهای مشخصی مانند سرطان کولون، معده، ریه، پانکراس، تخمدان، پستان، لنف ممکن است سبب آسیت حاد شوند.
- پانکراتیت یا تورم پانکراس که در اثر اعتیاد به الکل ایجاد میشود میتواند سبب آسیت پانکراسی شود.
راه های تشخیص بیماری
تشخیص بیماری با ماتیته جابجا شونده در دق و سونوگرافی قابل انجام است.
از نظر بالینی وقتی این بیماری قابل تشخیص است که حجم مایع بیش از ۵۰۰ سی سی باشد.
درمان این بیماری
۱٫ درمان اولیه بیماری با محدودیت سدیم در غذا کاهش مصرف مایعات و استفاده از داروهای مدر یا دیورتیک مانند اسپیرونولاکتون و فورزماید، برای کم کردن حجم خون است که باعث میشود
مقداری از حجم خون کم شود و مایع داخل شکم به تدریج کمتر شود.
این روش درمان برای بیمار آسان است، ولی داروهای مدر دارای عوارضی هستند که میتواند باعث آزار بیمار شود و از طرفی در برخی موارد، بیماری با این داروها خوب کنترل نمیشود.
۲٫ کشیدن مایع آسیت به تناوب مثلا هر دو هفته یا هر ماه نیز برای درمان آن مفید است.
اگر چه این روش درمان آب آوردگی شکم برای بیمار اندکی سخت است و نیاز به بستری شدن موقت دارد، ولی گاهی تنها راه درمان است.
در این بیماری مقاوم گاهی نیاز به تخلیه مکرر مایع آسیت یا ایجاد شنت داخل صفاقی و آناستوموز ورید باب به ورید اجوف تحتانی می باشد.
۳٫ در نهایت اگر بتوان علت اصلی بیماری را بر طرف کرد، مثلا پیوند کبد برای درمان سیروز انجام شود، این بیماری به کلی درمان خواهد شد.