چانه زنی که مرحله ی سوم از مراحل سوگواری خانم الیزابت کوبلر راس می باشد. در این مرحله فرد متوجه می شود که گریز و ستیز فایده ندارد و تغییر ناگریز است اما در این مرحله فرد سعی می کند که با این تغییر اتفاق افتاده چانه زنی کند تا شاید مجبور به تغییر دادن خودش نشود.
چانه زنی مرحله ای است که فرد نمی خواهد شرایط جدید را بپذیرد و در این مرحله این خطر وجود دارد که فرد سوگوار به خرافات و جادو جنبل روی بیاورد.
من دکتر بیژن نوذری هستم مشاور شما در وب سایت yaresevom.com
امروز می خواهم مباحث مرتبط با سوگواری و ملاقات از فرد سوگوار را پیگیری کنم.
در گفتار پیشین ما در مورد مرحله ی خشم و اینکه چگونه از فرد سوگواری که در مرحله ی خشم هست مراقبت کنیم و از او حمایت کنیم با شما صحبت کردم.
یادآوری می کنم که خانم الیزابت کوبلر راس بزرگترین نظریه پرداز سوگواری واکنش سوگواری را که مجموعه ی حالت های احساسی، ذهنی و فکری ناشی از فقدان است به ۵ مرحله ی مهم تقسیم کرده است.
چانه زنی
مرحله ی اول مرحله ی انکار است، مرحله ی دوم مرحله ی خشم، مرحله ی سوم مرحله ی چانه زنی، مرحله ی چهارم مرحله ی افسردگی و مرحله ی پنجم مرحله ی پذیرش است.
در گفتار پیشین به شما گفتم که بهتر است متوجه این موضوع باشیم که سازگاری چه تفاوتی با پذیرش دارد ممکن است ما بدون پذیرفتن چیزی دلیل واقعیت بودنش با او سازگار بشویم اما گفتیم که وضعیت متعادل جدیدی را برای خودمان سر و سامان دهیم، صرفاً با ک وضعیت نا متعادل سازگاری می کنیم.
گفتیم که در مراحل انکار و خشم فرد در واکنش های گریز و سپس ستیز به سر می برد.
یعنی وقتی ما در مرحله ی انکار هستیم می خواهیم با رویدادی که اتفاق افتاده است می خواهیم با شرایط جدید روبه رو نشویم و خودمان را جمع و جور کنیم زمانی که از این مرحله عبور می کنیم احساس خشم می کنیم و از حالت گریز به حالت ستیز تغییر حال می دهیم. ممکن است که این حالت ها به صورت پیاپی، پشت سر هم و با خصوصیات دقیقاً این چنین که ما وصف کردیم اتفاق نیوفتد اما این تقسیم بندی ۵ مرحله ای می تواند خیلی به ما کمک کند در شناسایی شرایط و وضعیت، درگیر نشدن با آن و شناسایی راه هایی که می توانیم به یک فرد دچار سوگواری کمک کنیم.
چانه زنی
مرحله ی سوم، مرحله ی چانه زنی است انگار ما نمی خواهیم شرایط جدید را بپذیریم.
می دانیم که شرایط عوض شده است اما نمی خواهیم شرایط جدید را بپذیریم، گفتیم که مراحل سوگواری فقط زمانی که ما فردی را از دست می دهیم در زمان فوت یک عزیز اتفاق نمی افتد هر زمان که تغییر جدید در زندگی ما اتفاق می افتد این مراحل را می گذرانیم.
در مرحله ی چانه زنی اگر که فرد یک عزیزی را از دست داده باشد معمولاً به طرف این می رود که یک ارتباط هایی با فرد از دست رفته برقرار کند و ممکن است به سراغ واسطه های روحی برود، ممکن است به سراغ جادو جنبل و این جور کارها برود، ممکن است به شکلی تلاش کند خواب آن فرد متوفی را ببیند و به نحوی با از دست دادن دارد چانه می زند.
اگر که شرایط دیگری ایجاد شده باشد مثلا مثل بازنشستگی و ما در مرحله ی چانه زنی به یک نحوی می خواهیم به شکلی برگردیم به سر کار یا یک کار مشابه پیدا کنیم یعنی نمی خواهیم این واقعیت را بپذیریم که بازنشسته شده ایم یا مثلا اگر بیمار شده باشیم شرایط بیماری خودمان را نمی پذیریم و مدام با پزشک خود، با تیم درمان خود چانه می زنیم و در هر صورت می خواهیم به نحوی آن شرایط قبلی را حفظ کنیم. نمی توانیم با تغییر و فقدان و از دست دادن حالا ممکن است از دست دادن شغل یا فردی باشد یا یک عزیزی برود مهاجرت کند و… نمی توانیم با این شرایط نه با گریز و نه با ستیز برخورد کنیم پس مجبور هستیم یک جوری با این تغییر کنار بیاییم اما در عین حال می خواهیم ان شرایط قبلی را هم داشته باشیم.
چانه زنی
بیشتر افرادی که بعد از جدا شدن و طلاق به شدت اصرار می کنند که به شرایط قبلی برگردنند.
حتی اگر شرایط قبلی ناگوار باشد، حتی اگر آن برگشتن غیر منطقی باشد در این مرحله این تقاضا را دارند در مرحله ی چانه زنی البته همان طور که گفتم ممکن است که این مراحل دقیقاً پشت سر هم اتفاق نیوفتند یا در یک مرحله فرد دوباره به مراحل قبل برگشت کند. با فردی که در مرحله ی چانه زنی است چه برخوردی کنیم؟
به یاد داشته باشیم که اصل برخورد با فرد سوگوار این است که ما عین حفظ تعادل ذهنمان همدلی سالم با آن را هم حفظ می کنیم. مدام به شیوه های مختلف اینکه اوضاع تغییر کرده را به او گوشزد می کنیم در حالی که اجازه می دهیم احساساتش را هم بیان و ابراز کند و آن را ترغیب می کنیم به اینکه احساساتش را بیان و ابراز کند با پیش داوری نکردن، سوگیری نکردن و قضاوت نکردنی که در خودمان در فرآیند همدلی شکل می دهیم.
در این مرحله این خطر وجود دارد که فرد سوگوار به سمت روش های خرافاتی و افراطی رو بیاورد.
متاسفانه برخی افراد هم هستند که از این روش ها سو استفاده می کنند و مثلا بعضی افراد مثل فال گیرها یکی از منابع درآمدشان همین مرحله ی چانه زنی افراد سوگوار است، ما در این زمان باید مثل یک وجدان آگاه و بیدار مدام موضوع ضرورت پذیرش شرایط جدید را گوشزد کنیم، باید مدام مثل یک وجدان آرام و بیدار تکرار کنیم که تغییر ناگزیر است و همان طور که نمی شود از ان گریخت، نمی شود از آن ستیز کرد با آن چانه هم نمی شود زد.
چانه زنی
اما این کار را به نحوی با شرایط ذهنی فرد سوگوار باید هماهنگ کنیم که آن احساس تحت فشار بودن یا احساس آزار دیدن از سوی ما نکند.
این نکته خیلی مهم است چون هر لحظه ممکن است که این فوران احساسی یک خروجی جدید پیدا کند و آن هم ما باشیم که قصد خیر و قصد مراقبت داریم، باید تا حد ممکن با زمینه های رفتارهای خرافاتی و افراطی برخورد کنیم و در این زمان ما می توانیم از افرادی ما کمک بگیریم که فرد به آنها باور دارد مثلا ممکن است که یک برزگتر را قبول داشته باشد یا به یک مرجع تقلید یا یک روحانی ارادت خاص داشته باشد شاید لازم شود که از آن افراد کمک بگیریم.
در هر صورت به یاد داشته باشیم که ما همیشه باید به احساسات، عواطف و باورهای دیگران از جمله فرد سوگوار احترام بگذاریم و با پیش داوری و تعصب نسبت به باورهای خودمان حرکت نکنیم ممکن است شما یک باور کاملا مادی گرا داشته باشید در حالی که فرد سوگوار یک باور مذهبی یا معنوی داشته باشد در این صورت بهتر است که وارد بحث نشوید چون در انها حتما چالش ایجد می شود این مرحله زمانی پایان پیدا می کند که فرد سوگوار می پذیرد که تغییر برای او ناگزیر است و نمی تواند با گریز، ستیز و چانه زنی اوضاع را برگرداند اینجاست که وارد مرحله ی بعد یعنی افسردگی می شود.
چانه زنی
